ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

Στην όγδοη δεκαετία της ζωής του πια, ο Μίκης Θεοδωράκης συνεχίζει να παρεμβαίνει στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας. Και πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς! Ένας άνθρωπος κατεξοχήν πολιτικό ον, ακολουθώντας την αρχαιοελληνική αθηναϊκή προσταγή ελευθερίας μέσα από την συμμετοχή στα κοινά δεν μπορεί όσο το επιτρέπει ο νους του να μην έχει πολιτικό λόγο.

Περιέργως αυτό ενοχλεί και εμμέσως αμφισβητείται η διανοητική του ισορροπία.

Αφού όπως δείξαμε η συμμετοχή στα κοινά είναι σημάδι πολιτικής υγείας, θα προσθέσουμε πως ο πολιτικός λόγος ενός ανθρώπου με την ιστορία του Μίκη σίγουρα έχει άλλο βάρος στην επιρροή της κοινής γνώμης. Αυτά είναι αυτονόητα και η ανάγκη υπενθύμισής τους μαρτυρά μιαν αγορά των ιδεών χαμηλής προσδοκίας.

Σημασία στην πολιτική επιχειρηματολογία δεν έχει "ποιος το λέει", αλλά το "τι λέει". Βεβαίως τα πρόσωπα έχουν την σημασία τους αλλά όχι όταν πρόκειται για ζητήματα ιδεολογικής φύσεως. Τότε όλοι μπορούν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και να συνεισφέρουν στην πολιτική ρύθμιση της κοινωνικής συνύπαρξης. Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει πρωτίστως προσωπική ιστορία πολιτικών αγώνων αλλά και μια ιδεολογική πυξίδα. Αυτή η πλευρά του είναι άνισα γνωστή στο ευρύ κοινό. Οι αγώνες του μέσα από τις τάξεις του κομμουνιστικού κόμματος επισκίασαν την προσωπική του ιδεολογία που δεν είναι ο ορθόδοξος μαρξισμός και που ποτέ δεν ήταν. Έτσι καθίσταται δύσκολο να αντιληφθεί κανείς αλλά και να παραδεχτεί πως ο Μίκης Θεοδωράκης ακολουθούσε πάντοτε ένα δικό του δρόμο που συνέπιπτε αλλά δεν ταυτιζόταν απόλυτα με τις διάφορες επίσημες γραμμές και ντιρεκτίβες των αριστερών οργανώσεων.

Ο Μίκης Θεοδωράκης όσο κι αν κατηγορήθηκε για τις τοποθετήσεις του αλλά και για τις "συμμαχίες" του ήταν πάντοτε πιστός στον δικό του αγωνιστικό προσανατολισμό. Και το ζήτημα που επανέρχεται όταν πρόκειται να κρίνει κάποιος την ιδεολογική ταυτότητα του Μίκης Θεοδωράκης είναι αν η δράση του ταιριάζει με το πορτραίτο που ο καθένας έχει στο μυαλό του για τον Μίκη.

Αυτή η πλάνη ακολουθεί τον Μίκη και κυρίως επειδή ποτέ δεν φρόντισε να την ξεδιαλύνει ο ίδιος όσο έπρεπε.

Σχηματικά λοιπόν θα προσδιορίσουμε την ιδεολογική ταυτότητα του Μίκη έτσι όπως αυτή αφήνεται να πλανάται μέσα από τις πράξεις του και τα λόγια του(γραπτά και προφορικά, στο πλαίσιο εξομολογήσεων ή καταθέσεων κλπ.).

Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι υπέρ του ελληνικού λαού. Λαός είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας το οποίο υφίσταται την εξουσία. Όλες οι προσπάθειες των κοινωνιστών πρέπει να έχουν ως στόχο την απαλλαγή του λαού από την τυραννία των εξουσιαστών. Η ελευθερία και η δικαιοσύνη είναι τα αιτούμενα των αγώνων της γνήσιας Αριστεράς. Η ιστορία των λαών είναι συντελεστικό στοιχείο αυτοσυνειδητοποίησης και σύλληψης της έννοιας της ελευθερίας και της δικαιοσύνης από τον λαό αυτό. Άρα ο λαϊκός αγώνας για δικαιοσύνη και ελευθερία (ταξική και εθνική) δεν μπορεί να μην εμπεριέχει πολιτισμικά γνωρίσματα της παράδοσης του λαού αυτού. Ελληνικός λαός σημαίνει ελληνικός τρόπος ελεύθερης (ακηδεμόνευτης, αχειραγώγητης, αυτόνομης) και δίκαιης συνύπαρξης των πολιτών μιας κοινωνίας. Η ελευθερία στην πολυσημία της παραπλανά τους καλοθελητές οι οποίοι τη συστέλλουν και διαστέλλουν κατά το δοκούν.

Αυτή είναι η αρχή της πολιτικής πράξης του Μίκης Θεοδωράκης. Ο λαός είναι πάντοτε πολιτισμικά προσδιορισμένος και η θραύση αυτού του πολιτισμικού δεσμού προδίδει τον λαϊκό αγώνα και δεν τον επαυξάνει όπως διατείνονται οι κοσμοπολίτες της παγκοσμιοποίησης. Βεβαίως όλοι οι λαοί είναι αδέλφια. Αλλά η αδελφοσύνη και η ενότητα της ανθρωπότητας δεν μπορεί να επιτυγχάνονται σε βάρος της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας η οποία όπως προαναφέραμε είναι διάσταση της αυτοσυνειδησίας του κάθε λαού εν τη ελευθερία.

Η σημερινή αγωνιστική παρουσία του Μίκη και ο λόγος του ο τόσο έντονα "αντιστασιακός" δεν πρέπει να εξηγείται ως παραλήρημα ή φάρσα. Πιστεύει ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος πως η κρίση είναι καθαρά ταξικής εμπνεύσεως στρατήγημα για να εξοντωθεί ο λαός/Λαός. Χτυπώντας τον ελληνικό λαό η Εξουσία χτυπά τους λαούς εν γένει κι έτσι κατορθώνει την παγκόσμια επικράτησή της.

Δεν θα κρίνουμε το ορθόν της θέσεώς του εδώ αλλά τονίζουμε πως με αυτή του την αγωνιστική θέση ούτε την αριστερά εγκαταλείπει αλλά ούτε το λαό του.